Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Özel Eğitim Bölümü tarafından organize edilen 2 Nisan Otizm Dünya Farkındalık Günü için gerçekleştirilen Otizm Farkındalık Paneli 4 Nisan 2022 tarihinde Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi’nde gerçekleştirildi.
Etkinliğe lisans öğrencileri, yüksek lisans öğrencileri ve akademisyenlerden oluşan 170 kişi katıldı. Panele katılan katılımcılara kırmızı renkte maskeler ve “otizmi fark etme ve kabullenme ayı” yazılı yaka etiketleri dağıtıldı.
Panelde açılış konuşmasını Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü Otizm Spektrum Bozukluğu Anabilim dalı Başkanı Prof. Dr. Şerife Yücesoy Özkan ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölüm Başkanı Prof. Dr. Macid Ayhan Melekoğlu gerçekleştirdi.
Yücesoy-Özkan konuşmasında “Hepimizin bildiği üzere 2008’den bu yana Nisan ayı, Dünya Otizm Farkındalık Ayı olarak kabul edilmekte ve Nisan ayı içinde pek çok ülkede otizm farkındalığını arttırmak üzere çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir. Otizm ile ilgili birlik, dernek ya da vakıf gibi kuruluşlar, otizmli bireylerin kabulünü arttırmak üzere dünya genelinde tüm insanları, Nisan ayında otizm farkındalık etkinlikleri yapmaya ya da etkinliklere katılmaya davet etmektedir. Bu derneklerden biri de Amerika Otizm Derneği’dir. Derneğin başkanı ve CEO'su Christopher Banks, 2021’de terminolojide bir değişiklik yaparak “farkındalık” yerine “kabullenme” sözcüğünün kullanımını önerdiklerini duyurmuş ve hem medyayı hem de toplumu bu değişime katkıda bulunmaya davet etmiştir. Ayrıca, "Farkındalık, birinin otizmli olduğunu bilmektir. Kabullenme ise, otizmli bir kişiyi faaliyetlere dahil etmektir” diyerek kabullenmeye yüklenen anlamı ifade etmiştir. Bölümümüz gibi bu çağrıya kulak veren pek çok kişi ve kurum da bir geçiş süreci olarak kabul ettiği 2022 yılı Nisan ayını “Farkındalık ve Kabullenme Ayı” olarak benimsemiştir. 2022’ye ilişkin diğer bir gelişme ise, otizmin simgesi haline gelen renk ve şekle ilişkindir. Otizmli ifadesinin hastalık çağrışımı yaptığını ifade eden ve kendilerini otistik olarak adlandıran otistik yetişkinler, erkek cinsiyetine vurgu yapması ve otizm ile cinsiyet arasındaki ilişkiyi vurgulaması nedeniyle mavi renge karşı çıkmakta, saygının rengi olarak kabul ettikleri kırmızı rengin kullanımını önermekte, “Otizme kırmızı ışık yak!” demektedirler. Ayrıca, puzzle kurdelesinin ya da eksik puzzle parçasının eksikliğe gönderme yaptığını, bu semboller yerine nöroçeşitliliği ifade eden gökkuşağı renklerindeki sonsuzluk sembolünü tercih etmektedirler. Mavi renk ve eksik puzzle tarafında ise Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en büyük otizm araştırma kuruluşu olan, otizm araştırmalarına sponsorluk yapan, ailelere, hükümetlere ve halka yönelik farkındalık ve sosyal yardım faaliyetleri yürüten Autism Speaks ve onun popülarize ettiği “Otizme mavi ışık yak!” sloganı bulunmaktadır. Elbette bir taraf tutmak söz konusu değildir. Hepimizin amacı, otistik bireyleri kabullenmek ve onları bağımsız yaşama kazandırmak olduğuna göre, yalnızca kırmızı ya da maviyle değil, gökkuşağı renkleriyle ve nöroçeşitlilik vurgusuyla “Otizmi farkedelim ve kabullenelim!” diyoruz.” ifadelerini kullandı.
Melekoğlu ise konuşmasında “Ülkemizde otizm spektrum bozukluğu alanındaki çalışmalarıyla paradigma değişimine neden olmuş bir sivil toplum kuruluşu olan Tohum Otizm Vakfı, 2009 yılından bu yana ‘Otizme Mavi Işık Yak’ kampanyası yürütmekteydi ve Vakıf bu kampanyanın amacını otizmin varlığına dikkat çekmek ve farkındalık yaratmak olarak açıklamaktaydı. Fakat bu yıldan itibaren Vakıf “Otizme Kırmızı Işık Yak!” kampanyası ile farkındalıktan kabullenmeye doğru bir geçişi başlatmaya çalışmaktadır. Farkındalık sürecinin sadece Nisan ayı ile sınırlı kaldığını vurgulayan Tohum Otizm Vakfı otizmlilerin nitelikli eğitim ortamlarına erişmekte zorluk yaşadığını, iş yerlerinde kabul görmediklerini, sosyal hayatın dolayısıyla yaşamın bir parçası olmak noktasında büyük sorun alanları ile mücadele etmek durumunda kaldıklarını belirtmektedir. Otizmi kabul etmenin bir yolunun otizmli bireyleri dinlemek ve onlardan öğrenmek olduğunu ifade eden Vakıf, kırmızıyı seçerek evde, okulda, işyerinde ve toplumsal yaşamda otizmli bireylerin söz hakkı almasını ve yaşamlarına ilişkin tercihlerini ifade etmelerini de desteklediklerini belirtmektedir. Otizmli insanların, diğerlerinden farklı olabildikleri ancak herkesle aynı haklara ve özgürlüklere sahip oldukları unutulmamalıdır. Tohum Otizm Vakfı gibi bizler de rotamızı otizm farkındalık rengi olan maviden, kabullenmenin dikkat çekici rengi olan kırmızıya çevirdik. Herkesi otizmlileri hayatın her aşamasında kabul etmeye ve bu Nisan ayında otizme kırmızı ışık yakmaya davet ediyoruz.” şeklinde konuştu.
Açılış konuşmalarının ardından Anadolu Üniversitesi Engelliler Araştırma Enstitüsü’nde Prof. Dr. Onur Kurt, Araştırma Görevlisi Zehra Cevher ve Araştırma Görevlisi Hüsne Öz-Alkoyak “Otizmli Çocuklarda Uyku Sorunlarına Davranışçı Öneriler” adlı paneli gerçekleştirdiler. Panelde uykunun önemi, otizmli çocuklarda görülen uyku sorunları ve bu sorunlara karşı gerçekleştirilebilecek davranışçı öneriler ve son yıllarda otizmli çocukların uyku sorunlarına ilişkin gerçekleştirilmiş araştırmalardan söz edildi.
Panel sonunda Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekan yardımcısı Doç. Dr. Ersin KARADEMİR, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü Otizm Spektrum Bozukluğu Anabilim dalı Başkanı Prof. Dr. Şerife Yücesoy Özkan ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölüm Başkanı Prof. Dr. Macid Ayhan Melekoğlu panelistlere eğitim fakültesi tarafından hazırlanan teşekkür belgelerini ve Tohum Otizm Vakfı Burs Fonu’na panelistler adına yapılan bağış sertifikasını verdiler.
Etkinliğin sonunda tüm katılımcılar Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi önünde “otizme kırmızı ışık yak!” sloganını yaygınlaştırmak için toplu fotoğraf çekildiler.
