ESOGÜ Özel Eğitim Bölümü Hakkında
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın 08/01/2016 tarih ve 75850160-104.01.02.01/843 sayılı yazısı ile Eğitim Fakültelerinde Zihin/İşitme/Görme Engelliler ve Üstün Zekalılar Öğretmenliği programları kapatılmış ve özel eğitim alanında tek bir program olarak Özel Eğitim Öğretmenliği programı oluşturulmuştur. 2016-2017 eğitim öğretim yılından itibaren Üniversitemiz Eğitim Fakültesi’nde de Özel Eğitim Öğretmenliği lisans programı yürütülmektedir. 2018-2019 eğitim öğretim yılından itibaren Özel Eğitim Öğretmenliği programı güncellenmiştir. Özel Eğitim Öğretmenliği lisans programı sadece I. öğretim olarak yürütülmektedir ve II. öğretim programımız bulunmamaktadır.
2016-2017 eğitim öğretim yılından itibaren Zihin Engelliler Öğretmenliği lisans programına öğrenci alınmadığından ve yeni Özel Eğitim Öğretmenliği lisans programı ile Zihin Engelliler Öğretmenliği lisans programı arasında ders uyuşmazlıkları yaşandığından, Zihin Engelliler Öğretmenliği lisans programının tüm sınıflarına yönelik çift anadal, yatay geçiş ve merkezi yatay geçiş işlemleri durdurulmuştur. Çift anadal, yatay geçiş ve merkezi yatay geçiş işlemleri sadece Özel Eğitim Öğretmenliği programı için gerçekleştirilmektedir.
Özel Eğitim Öğretmenliği programı olarak öncelikli felsefemiz alanda yetkin öğretmen adayları yetiştirmektir. Dolayısıyla programın ilk yıllarından başlayarak öğretmen adayları özel gereksinimli bireylerin eğitim ortamlarına katılmakta ve bu bireylerle ve ilgili alan öğretmenleriyle etkileşime girme fırsatı yakalamaktadırlar. Bu uygulama sonucunda fakültemizden yetişecek Özel Eğitim Öğretmenlerinin mümkün olduğu kadar çok ve farklı ortamlarda tecrübe kazanmalarını sağlamak hedeflenmektedir. Böylelikle öğretmen adaylarının derslerde öğrendikleri kuramsal bilgiyi pratik hayatta da tecrübe etmelerine imkân tanınmaktadır. Programın ilk yıllarından itibaren özel gereksinimli bireylerle etkileşime girmeye başlayan öğretmen adaylarının mesleklerini daha iyi benimseyecekleri ve elde ettikleri geniş tecrübelerle daha yetkin öğretmenler olabilecekleri düşünülmektedir.
Programda zorunlu, alan bilgisi, özel eğitim meslek bilgisi, genel kültür ve uygulama derslerine yer verilmektedir. Özel eğitim öğretmenliği programının amacı, özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin diğer bireyler gibi bağımsız, sosyal yaşamda aktif ve üretken olmalarını sağlamayı hedefleyen, kuramsal ve uygulamalı bilgi ve becerilerle donanmış öğretmenler yetiştirmektir. Ayrıca program, özel gereksinimli bireylerin eğitimleri alanında akademik bilgiler üretmeyi ve uygulamayı hedeflemektedir.
Özel eğitime ihtiyaç duyan birey sayısı toplam nüfusun yaklaşık %10’unu oluşturmaktadır. Bu oranın fazlalığı dikkate alındığında program mezunlarının ülke ihtiyacını karşılamakta yetersiz kaldığı anlaşılmaktadır. Özel eğitim öğretmenliği programı mezunları, yaygın olarak MEB’e bağlı Özel Eğitim Okullarında ve özel teşebbüsler tarafından açılan Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinde istihdam edilmektedir. Dolayısıyla kamu ve özel sektör tarafından özel eğitim öğretmenliği programı mezunlarına ihtiyaç artmaktadır.
Özel Eğitim Öğretmenliği lisans programı için öğrencilerin hangi sınav ve puan türüne göre seçileceği ÖSYM tarafından yayınlanan ÖSYS Yerleştirme Kılavuzunda yer almaktadır. Dört yıllık lisans eğitiminin dili Türkçedir. Lisans programının normal eğitim süresi 4 yıldır. Mezun olabilmek için öğrencilerin programdaki tüm dersleri almaları, 138 teorik 24 uygulama olmak üzere toplamda 150 krediyi tamamlamaları ve genel not ortalamasının en az 2.00 olması gerekmektedir. Özel eğitim öğretmenliği programı, 2016-2017 eğitim öğretim yılından itibaren öğrenci almaya başlamıştır. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Meşelik kampüsünde Eğitim Fakültesi binasında yer alan özel Eğitim Öğretmenliği programı, 2 Professör, 1 Doçent, 6 Doktor Öğretim Üyesi ve 8 Araştırma Görevlisi ile hizmet vermektedir.
Programı başarıyla tamamlayan öğretmen adayları Milli Eğitim Bakanlığına bağlı özel gereksinimli bireylere yönelik hizmet sağlayan okul ve kurumlarda görev alabilmektedirler. Ayrıca, son yıllarda, özel teşebbüse ait rehabilitasyon merkezlerinin sayısı gittikçe artmakta ve mezun öğrencilerimiz bu merkezlerde de çalışabilmektedirler. Ülkemizin son yıllarda özel eğitim alanındaki politika değişikliği sonucu özel gereksinimli bireylere sağlanan hizmetler artmış ve bu alanda yetişmiş özel eğitim öğretmenlerine olan talep hem devlet kurumlarında hem de özel kurumlarda yükselmiştir.
ESOGÜ Özel Eğitim Bölümünün Tarihi
2011-2012 öğretim yılında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü aktif bir bölüm haline gelmiş ve Zihin Engelliler Anabilim Dalı altında Zihin Engelliler Öğretmenliği lisans programına öğrenci alınmaya başlanmıştır. 2016-2017 eğitim öğretim yılından itibaren Zihin Engelliler Öğretmenliği lisans programına öğrenci alımı durdurulmuştur. 2016-2017 eğitim öğretim yılından itibaren Üniversitemiz Eğitim Fakültesi’nde Özel Eğitim Öğretmenliği lisans programı yürütülmektedir. 2018-2019 eğitim öğretim yılından itibaren Özel Eğitim Öğretmenliği programı güncellenmiştir. Ayrıca Özel Eğitim Bölümü altında Zihin Engelliler Eğitimi, Otizm Spektrum Bozukluğu Eğitimi, Öğrenme Güçlüğü Eğitimi, Özel Yetenekliler Eğitimi, İşitme Engelliler Eğitimi ve Görme Engelliler Eğitimi Anabilim Dalları bulunmaktadır.
Özel eğitim denildiği zaman herkesin aklına öncelikle zihin engelli bireylerin eğitimi gelmektedir. Fakat özel eğitim sadece zihinsel yetersizliği olan bireylerin eğitimiyle sınırlandırılamayacak kadar geniş bir çalışma alanıdır. Zihinsel yetersizliği olan bireylerin eğitiminin yanında duygu ve davranış bozukluğu, işitme yetersizliği, görme yetersizliği, ortopedik yetersizlik, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ve üstün zekâlı/üstün yetenekli/özel yetenekli gibi normal eğitim sürecinde farklı gereksinimleri olan grupların tümünü kapsayan geniş bir yelpazeyi ifade etmektedir. Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler, çeşitli sebeplerden dolayı bireysel özellikleri ve eğitim yeterlikleri açısından akranlarına göre beklenilen düzeyden anlamlı farklılık gösteren bireylerdir. Bu amaçla özel eğitim alanındaki uzmanlar, özel gereksinimli bireylerin eğitim ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak üzere geliştirilmiş eğitim programlarını ve yöntemlerini bireylerin eğitimleri için en uygun ortamlarda sürdürmeyi hedeflemektedir.
Üniversitemizde açılmış olan Özel Eğitim Bölümümüz öncelikle Zihin Engelliler Öğretmenliği lisans programını aktif hale getirmiş ve bu programa 2011-2012 öğretim yılından itibaren öğrenci almaya başlamıştır. Zihin Engelliler Öğretmenliği programının amacı, zihinsel yetersizliği olan bireylerin ihtiyaçlarına göre bireysel veya grup eğitimi verebilecek, özel eğitim ile diğer ek hizmetlerin planlama, yürütme ve takip aşamalarının hepsinde çalışabilecek yetkin özel eğitim öğretmenlerini yetiştirmektir. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın 08/01/2016 tarih ve 75850160-104.01.02.01/843 sayılı yazı ile Eğitim Fakültelerinde Zihin/İşitme/Görme Engelliler ve Üstün Zekalılar Öğretmenliği programları kapatılmış ve özel eğitim alanında tek bir program olarak Özel Eğitim Öğretmenliği programı oluşturulmuştur. 2016-2017 eğitim öğretim yılından itibaren Zihin Engelliler Öğretmenliği lisans programına öğrenci alımı durdurulmuştur.
Zihin Engelliler Öğretmenliği programının, 2015-2016 öğretim yılında I. öğretim için 60 ve II. öğretim için 60 olmak üzere, öğrenci kontenjanı toplam 120’idi. Programa, ÖSYM’nin uyguladığı Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS-4) puan türüyle öğrenci alınmaktaydı. 2015 Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) sonuçlarına göre Zihin Engelliler Öğretmenliği I. öğretim programına giriş taban puanı 390,10680 ve II. öğretim programına giriş taban puanı 380,70019 olarak belirlenmiştir.
Özel Eğitim Öğretmenliği programının, 2016-2017 öğretim yılında öğrenci kontenjanı toplam 100’idi. Programa, ÖSYM’nin uyguladığı Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS-4) puan türüyle öğrenci alınmaktaydı. 2016 Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) sonuçlarına göre Özel Eğitim Öğretmenliği programına giriş en düşük başarı sırası 86200 olarak belirlenmiştir. 2017-2018 öğretim yılında öğrenci kontenjanı toplam 100’idi. Programa, ÖSYM’nin uyguladığı Yükseköğretime Geçiş Sınavı (TS-1) puan türüyle öğrenci alınmaktaydı. 2017 Yükseköğretime Geçiş Sınavı (TS-1) sonuçlarına göre Özel Eğitim Öğretmenliği programına giriş en düşük başarı sırası 16500 olarak belirlenmiştir. 2018-2019 öğretim yılında öğrenci kontenjanı toplam 100’idi. Programa, ÖSYM’nin uyguladığı Yükseköğretim Kurumları Sınavı (SÖZ) puan türüyle öğrenci alınmaktaydı. 2018 Yükseköğretime Geçiş Sınavı (SÖZ) sonuçlarına göre Özel Eğitim Öğretmenliği programına giriş en düşük başarı sırası 10742 olarak belirlenmiştir. 2019-2020 öğretim yılında öğrenci kontenjanı toplam 90’idi. Programa, ÖSYM’nin uyguladığı Yükseköğretim Kurumları Sınavı (SÖZ) puan türüyle öğrenci alınmaktaydı. 2019 Yükseköğretime Geçiş Sınavı (SÖZ) sonuçlarına göre Özel Eğitim Öğretmenliği programına giriş en düşük başarı sırası 10599 olarak belirlenmiştir. 2020-2021 öğretim yılında öğrenci kontenjanı toplam 90’idi. Programa, ÖSYM’nin uyguladığı Yükseköğretim Kurumları Sınavı (SÖZ) puan türüyle öğrenci alınmaktaydı. 2020 Yükseköğretime Geçiş Sınavı (SÖZ) sonuçlarına göre Özel Eğitim Öğretmenliği programına giriş en düşük başarı sırası 9782 olarak belirlenmiştir. 2021-2022 öğretim yılında öğrenci kontenjanı toplam 90’idi. Programa, ÖSYM’nin uyguladığı Yükseköğretim Kurumları Sınavı (SÖZ) puan türüyle öğrenci alınmaktaydı. 2021 Yükseköğretime Geçiş Sınavı (SÖZ) sonuçlarına göre Özel Eğitim Öğretmenliği programına giriş en düşük başarı sırası 7801 olarak belirlenmiştir. 2022-2023 öğretim yılında öğrenci kontenjanı toplam 90’idi. Programa, ÖSYM’nin uyguladığı Yükseköğretim Kurumları Sınavı (SÖZ) puan türüyle öğrenci alınmaktaydı. 2022 Yükseköğretime Geçiş Sınavı (SÖZ) sonuçlarına göre Özel Eğitim Öğretmenliği programına giriş en düşük başarı sırası 11512 olarak belirlenmiştir.